Làm thế nào để nâng cao độ rõ lời nói trong bài phát biểu
Chúng ta thường nói về hiệu ứng tăng cường chất âm trong âm nhạc, nhưng đối với hệ thống xử lý âm thanh, tăng cường chất lượng giọng nói trong bài phát biểu cũng là một chức năng chính. Tuy nhiên, chỉ tăng âm lượng loa là chưa đủ, duy trì độ rõ của giọng nói cũng là vấn đề rất quan trọng. Dưới đây chúng tôi sẽ giải thích các yếu tố ảnh hưởng đến độ rõ lời nói.
Đầu tiên, chúng ta thảo luận về đặc tính cơ bản của giọng nói. Giọng nói con người nằm trong dải tần số cơ bản từ 100-400Hz, thông thường nam giới trung bình ở khoảng 100Hz, nữ giới trung bình ở khoảng 200Hz. Trong phạm vi bội số nguyên của các dải tần này sẽ xuất hiện các âm biến đổi gọi là "formant", tạo ra các âm tương tự nguyên âm. Trong khi đó, từ 2kHz đến 9kHz thường tạo ra các hài xung. Vì vậy, chúng ta không cần xử lý toàn bộ dải tần, mà chỉ tập trung vào một số dải cụ thể để tăng cường độ rõ lời. Ví dụ, trong điện thoại, chúng ta chỉ cần xử lý từ 300Hz đến 3kHz. Tại một số địa điểm ồn ào (như nhà máy), hệ thống tăng cường chất âm cần xử lý dải từ 1kHz đến 4kHz vì phần lớn dải giọng nói tập trung ở đây.
Ngoài ra còn ba yếu tố ảnh hưởng đến độ rõ lời.
Mức nền tiếng ồn: Lý tưởng, mức nền tiếng ồn nên thấp hơn âm lượng giọng nói bình thường, khoảng 25dB. Nếu tiếng ồn môi trường khoảng 15dB và thấp hơn âm lượng giọng nói, việc người nghe hiểu đúng là không thành vấn đề, mặc dù có thể phàn nàn môi trường quá ồn. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ âm lượng giọng nói so với tiếng ồn giảm đáng kể, người nghe sẽ khó nắm bắt giọng nói của diễn giả. Lúc này, có thể sử dụng hệ thống âm thanh để tăng độ rõ lời.
Tổng mức áp suất âm thanh (SPL): Nhìn chung chúng ta đều có giới hạn trên để tăng cường giọng nói. Trong cuộc trò chuyện trực tiếp, âm lượng khoảng 60-65dB, nhưng hầu hết hệ thống tăng cường chất âm hoạt động trong phạm vi 70-75dB. Nếu giọng nói của diễn giả được khuếch đại vượt quá 85dB hoặc 90dB, điều này chỉ cải thiện độ rõ lời một chút, ngược lại người nghe sẽ phàn nàn âm lượng quá lớn. Ngay cả ở âm lượng khá cao, độ rõ lời cũng không tăng đáng kể, trong khi hầu hết người nghe cảm thấy khó chịu vì âm lượng quá lớn.
Cân bằng (EQ): Bạn có thể cải thiện đáng kể độ rõ lời của diễn giả thông qua một số thao tác cân bằng đơn giản. Đầu tiên, bạn có thể lọc các tần số dưới 80 hoặc 100Hz để giảm tiếng ù trong giọng nói. Nếu diễn giả nói giọng mũi quá nhiều hoặc hơi thở quá mạnh, bạn có thể giảm dải 500-800Hz. Ngược lại, nếu giọng quá trầm hoặc có tiếng rít, bạn có thể tăng cường ở khoảng 10kHz. Đối với giọng quá the thé, có thể tăng cường ở 100Hz (nam) hoặc 200Hz (nữ).
Đầu tiên, chúng ta thảo luận về đặc tính cơ bản của giọng nói. Giọng nói con người nằm trong dải tần số cơ bản từ 100-400Hz, thông thường nam giới trung bình ở khoảng 100Hz, nữ giới trung bình ở khoảng 200Hz. Trong phạm vi bội số nguyên của các dải tần này sẽ xuất hiện các âm biến đổi gọi là "formant", tạo ra các âm tương tự nguyên âm. Trong khi đó, từ 2kHz đến 9kHz thường tạo ra các hài xung. Vì vậy, chúng ta không cần xử lý toàn bộ dải tần, mà chỉ tập trung vào một số dải cụ thể để tăng cường độ rõ lời. Ví dụ, trong điện thoại, chúng ta chỉ cần xử lý từ 300Hz đến 3kHz. Tại một số địa điểm ồn ào (như nhà máy), hệ thống tăng cường chất âm cần xử lý dải từ 1kHz đến 4kHz vì phần lớn dải giọng nói tập trung ở đây.
Ngoài ra còn ba yếu tố ảnh hưởng đến độ rõ lời.
Mức nền tiếng ồn: Lý tưởng, mức nền tiếng ồn nên thấp hơn âm lượng giọng nói bình thường, khoảng 25dB. Nếu tiếng ồn môi trường khoảng 15dB và thấp hơn âm lượng giọng nói, việc người nghe hiểu đúng là không thành vấn đề, mặc dù có thể phàn nàn môi trường quá ồn. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ âm lượng giọng nói so với tiếng ồn giảm đáng kể, người nghe sẽ khó nắm bắt giọng nói của diễn giả. Lúc này, có thể sử dụng hệ thống âm thanh để tăng độ rõ lời.
Tổng mức áp suất âm thanh (SPL): Nhìn chung chúng ta đều có giới hạn trên để tăng cường giọng nói. Trong cuộc trò chuyện trực tiếp, âm lượng khoảng 60-65dB, nhưng hầu hết hệ thống tăng cường chất âm hoạt động trong phạm vi 70-75dB. Nếu giọng nói của diễn giả được khuếch đại vượt quá 85dB hoặc 90dB, điều này chỉ cải thiện độ rõ lời một chút, ngược lại người nghe sẽ phàn nàn âm lượng quá lớn. Ngay cả ở âm lượng khá cao, độ rõ lời cũng không tăng đáng kể, trong khi hầu hết người nghe cảm thấy khó chịu vì âm lượng quá lớn.
Cân bằng (EQ): Bạn có thể cải thiện đáng kể độ rõ lời của diễn giả thông qua một số thao tác cân bằng đơn giản. Đầu tiên, bạn có thể lọc các tần số dưới 80 hoặc 100Hz để giảm tiếng ù trong giọng nói. Nếu diễn giả nói giọng mũi quá nhiều hoặc hơi thở quá mạnh, bạn có thể giảm dải 500-800Hz. Ngược lại, nếu giọng quá trầm hoặc có tiếng rít, bạn có thể tăng cường ở khoảng 10kHz. Đối với giọng quá the thé, có thể tăng cường ở 100Hz (nam) hoặc 200Hz (nữ).