7 loại micrô phổ biến nhất, bạn biết được mấy loại?
Đối với người làm nhạc, micrô là vật dụng mang tính cá nhân cao, việc lựa chọn thường phải xem xét nhiều yếu tố. Trong thế giới micrô đa dạng, không tồn tại định lý kiểu "một loại micrô nào đó là tốt nhất". Mỗi loại micrô đều có đặc tính và công dụng riêng biệt, tạo ra chất âm khác nhau. Dưới đây chúng ta sẽ tìm hiểu 7 loại micrô phổ biến.
Micrô động cuộn
"Động cuộn" chỉ việc cuộn dây dẫn gắn liền với màng rung chuyển động liên tục trong từ trường theo sự thay đổi áp suất âm, từ đó tạo ra dòng điện tỷ lệ thuận với biên độ sóng âm, qua đó tín hiệu âm học được chuyển đổi thành tín hiệu điện.
Cuộn dây của micrô động cuộn cắt từ trường trực tiếp tạo ra dòng điện, nên mic động cuộn không cần cấp nguồn. Ưu điểm của micrô động cuộn nằm ở sự đơn giản và bền bỉ. Nhược điểm là do bị "kéo" bởi cuộn dây dẫn, tốc độ đáp ứng của màng rung với sóng âm thay đổi nhanh không bằng các loại micrô khác.
Bắt micrô động cuộn thu nhận bộ phận tần số cao đầy năng lượng của chũm chọe là điều khó khăn, nhưng khi thu âm trống bass chắc hay trống lẫy, micrô động cuộn có thể cho hiệu suất đáng hài lòng. Micrô động cuộn cũng thường được dùng để thu âm từ loa guitar điện.
Micrô động cuộn thường được dùng để thu âm giọng hát, phần lớn đây là một "tập quán truyền thống". Do micrô điện dung ngày xưa cồng kềnh và dễ vỡ. Tuy nhiên dù ngày nay micrô điện dung thiết kế chuyên cho giọng hát trực tiếp phổ biến khắp nơi, giá thành trung bình cao hơn thường khiến người ta có xu hướng chọn micrô động cuộn vốn cũng hoàn thành công việc xuất sắc.
Micrô điện dung màng rung nhỏ
Micrô điện dung hoạt động dựa trên nguyên lý tĩnh điện học, màng rung và tấm lưng tạo thành một đơn vị tụ điện, dao động của màng rung theo sóng âm làm thay đổi hiệu điện thế giữa nó và tấm lưng, từ đó chuyển đổi tín hiệu âm học thành tín hiệu điện. Micrô điện dung thường có bộ khuếch đại tích hợp sẵn do đầu ra của đơn vị tụ điện rất yếu. Micrô điện dung cần nguồn cấp ảo 48V bên ngoài hoặc pin.
Ý nghĩa của việc chọn micrô điện dung màng rung nhỏ nằm ở chỗ những màng rung nhỏ đường kính khoảng 12mm rất nhạy cảm với dao động sóng âm. Màng rung càng lớn, độ nhạy với âm thanh không trực diện micrô càng giảm, và màu âm do cộng hưởng càng rõ rệt.
Nếu bạn muốn hiệu quả thu âm cực kỳ chính xác, micrô điện dung màng rung nhỏ là lựa chọn không gì thay thế. Cần lưu ý, âm thanh chính xác hơn chưa chắc đã là âm thanh đáng hài lòng hơn, đôi khi âm thanh chính xác nghe lại kém sống động và thiếu cảm giác lực. Tuy nhiên nếu bạn muốn ghi lại âm thanh tự nhiên hoàn toàn chân thực, micrô điện dung màng rung nhỏ nên là lựa chọn của bạn.
Micrô điện dung màng rung lớn
Trước đây, nhà sản xuất micrô chưa thể làm màng rung nhỏ gọn như ngày nay, khi đó tất cả micrô điện dung đều nên gọi là "micrô điện dung màng rung lớn". Tất nhiên không có ranh giới rõ ràng phân định thế nào là "màng rung lớn", thế nào là "màng rung nhỏ". Như đã nói, kích thước khoảng 12 mm có thể gọi là "màng rung nhỏ", còn 24 mm trở lên có thể coi là "màng rung lớn". Khi mua micrô, chúng ta sẽ thấy một số mic trông rất to nhưng màng rung bên trong lại nhỏ một cách đáng ngạc nhiên, vì vậy kích thước màng rung là thông số micrô cần đặc biệt lưu ý.
Ưu điểm của micrô điện dung màng rung lớn là nó mang lại cho bạn thứ âm thanh đặc biệt được đề cao trong phòng thu – không phải âm thanh tự nhiên nhất, nhưng âm lại dày và ấm, bất kể thu âm gì cũng cảm thấy rất dễ chịu.
Nhược điểm nằm ở chỗ, tần số âm thanh càng cao, tính định hướng của micrô điện dung màng rung lớn càng rõ rệt. Nếu thu âm trực diện micrô thì không thành vấn đề, nhưng nếu dùng hai micrô để thu âm lập thể, âm thanh đến từ phía bên hông có thể không đạt hiệu quả lý tưởng.
Micrô đèn chân không
Thiết kế và chế tạo loại micrô này có thể truy nguyên về thời kỳ đầu của micrô điện dung. Khi đó vì transistor chưa được ứng dụng rộng rãi, bộ khuếch đại tích hợp trong micrô điện dung đều dùng đèn chân không. Mặc dù trước đây một số micrô đèn chân không dùng màng rung nhỏ, nhưng micrô đèn chân không chúng ta thấy ngày nay phần lớn đều là màng rung lớn.
Ưu điểm của micrô đèn chân không là bộ khuếch đại đèn dễ tạo ra hiệu ứng méo tiếng rất êm tai và dễ chịu, tức "âm thanh ấm áp". Đối với giọng hát, cảm giác méo tiếng ấm áp này thường được coi như thần dược.
Khác với các loại micrô khác, micrô đèn chân không vì thời đại đèn chân không đã qua từ lâu nên đã trở nên rất được săn đón, giá cả thường ở mức cao.
Micrô băng nhôm
Micrô băng nhôm là một loại micrô động cuộn đặc biệt. Micrô động cuộn truyền thống có cuộn dây dẫn gắn chặt trên màng rung, còn micrô băng nhôm là hợp nhất màng rung và cuộn dây dẫn thành một dải nhôm (hoặc kim loại). Vì dải nhôm rất mỏng nhẹ, độ nhạy sóng âm của micrô băng nhôm có thể sánh ngang micrô điện dung, tuy nhiên âm thanh micrô băng nhôm nói chung tương đối tối.
Micrô băng nhôm có thể ghi lại âm thanh chi tiết rõ ràng nhưng hơi tối. Điều này khiến chúng thường được sử dụng một cách nghệ thuật trong phòng thu.
Micrô băng nhôm nói chung rất dễ vỡ, dễ vỡ đến mức hướng dẫn sử dụng của một số thương hiệu cảnh báo người dùng: khi cầm micrô băng nhôm thu âm hãy đi chậm kẻo không khí đi qua micrô quá nhanh khiến dải nhôm bị lệch vị trí.
Giống như micrô động cuộn, phần lớn micrô băng nhôm không cần cấp nguồn bên ngoài (trừ một số có sẵn bộ khuếch đại tích hợp). Tuy nhiên đầu ra của micrô băng nhôm nói chung khá nhỏ, nên sử dụng kết hợp với bộ tiền khuếch đại sẽ cho hiệu quả tốt hơn.
Micrô điện môi vĩnh cửu
Micrô điện môi vĩnh cửu là một loại micrô điện dung đặc biệt. Chúng ta đã biết nguyên lý của micrô điện dung là sự thay đổi lượng điện tích phân cực trên tụ điện, từ đó tạo ra tín hiệu điện ở hai đầu tụ, đạt được chuyển đổi tín hiệu âm-tín hiệu điện.
Vật liệu điện môi vĩnh cửu là loại vật liệu sau khi được cung cấp điện tích có thể giữ lại vĩnh viễn những điện tích đó. Dựa vào nguyên lý này, vật liệu điện môi vĩnh cửu trên màng rung hoặc tấm lưng cung cấp điện áp không đổi cần thiết cho đơn vị tụ điện, có thể bỏ qua bộ phận cấp nguồn của micrô. Tuy nhiên hoạt động của bộ khuếch đại tích hợp trong micrô vẫn cần dùng pin hoặc nguồn ảo, cần lưu ý micrô điện môi vĩnh cửu dùng pin so với loại dùng nguồn ảo thì độ nhạy kém hơn, khả năng xử lý áp suất âm tối đa cũng yếu hơn.
Micrô điện môi vĩnh cửu nhờ đặc điểm chi phí thấp, kích thước nhỏ, được ứng dụng rộng rãi trong thiết bị cầm tay. Micrô điện môi vĩnh cửu tích hợp sẵn bộ tiền khuếch đại FET bên trong có thể cung cấp hiệu năng rất cao. Ngày nay, rất nhiều trong số những micrô chính xác nhất thế giới cũng là micrô điện môi vĩnh cửu.
Micrô áp điện
Micrô áp điện còn gọi là micrô tinh thể, nguyên lý của nó là sử dụng hiệu ứng áp điện của một số vật liệu – tức sự biến dạng của vật liệu do âm thanh gây ra tạo ra sự thay đổi điện áp.
Micrô áp điện ngày nay chủ yếu tồn tại dưới dạng micro tiếp xúc, một ví dụ điển hình là pickup guitar. Micrô áp điện thu trực tiếp rung động vật lý của nguồn âm, chứ không phải sóng âm dao động trong không khí. Ưu điểm là cách ly âm thanh nhạc cụ với các âm thanh khác. Tuy nhiên âm thanh thu được như vậy không đặc biệt chân thực, vì thế ứng dụng của micrô áp điện khá hạn chế.
Tổng kết
Đây là 7 loại micrô phân loại dựa trên nguyên lý hoạt động khác nhau. Hiểu được nguyên lý hoạt động cơ bản của chúng, nhận biết được âm thanh đặc trưng riêng của từng loại là một trong những kỹ năng thiết yếu của mỗi nhà sản xuất âm nhạc.
Micrô động cuộn
"Động cuộn" chỉ việc cuộn dây dẫn gắn liền với màng rung chuyển động liên tục trong từ trường theo sự thay đổi áp suất âm, từ đó tạo ra dòng điện tỷ lệ thuận với biên độ sóng âm, qua đó tín hiệu âm học được chuyển đổi thành tín hiệu điện.
Cuộn dây của micrô động cuộn cắt từ trường trực tiếp tạo ra dòng điện, nên mic động cuộn không cần cấp nguồn. Ưu điểm của micrô động cuộn nằm ở sự đơn giản và bền bỉ. Nhược điểm là do bị "kéo" bởi cuộn dây dẫn, tốc độ đáp ứng của màng rung với sóng âm thay đổi nhanh không bằng các loại micrô khác.
Bắt micrô động cuộn thu nhận bộ phận tần số cao đầy năng lượng của chũm chọe là điều khó khăn, nhưng khi thu âm trống bass chắc hay trống lẫy, micrô động cuộn có thể cho hiệu suất đáng hài lòng. Micrô động cuộn cũng thường được dùng để thu âm từ loa guitar điện.
Micrô động cuộn thường được dùng để thu âm giọng hát, phần lớn đây là một "tập quán truyền thống". Do micrô điện dung ngày xưa cồng kềnh và dễ vỡ. Tuy nhiên dù ngày nay micrô điện dung thiết kế chuyên cho giọng hát trực tiếp phổ biến khắp nơi, giá thành trung bình cao hơn thường khiến người ta có xu hướng chọn micrô động cuộn vốn cũng hoàn thành công việc xuất sắc.
Micrô điện dung màng rung nhỏ
Micrô điện dung hoạt động dựa trên nguyên lý tĩnh điện học, màng rung và tấm lưng tạo thành một đơn vị tụ điện, dao động của màng rung theo sóng âm làm thay đổi hiệu điện thế giữa nó và tấm lưng, từ đó chuyển đổi tín hiệu âm học thành tín hiệu điện. Micrô điện dung thường có bộ khuếch đại tích hợp sẵn do đầu ra của đơn vị tụ điện rất yếu. Micrô điện dung cần nguồn cấp ảo 48V bên ngoài hoặc pin.
Ý nghĩa của việc chọn micrô điện dung màng rung nhỏ nằm ở chỗ những màng rung nhỏ đường kính khoảng 12mm rất nhạy cảm với dao động sóng âm. Màng rung càng lớn, độ nhạy với âm thanh không trực diện micrô càng giảm, và màu âm do cộng hưởng càng rõ rệt.
Nếu bạn muốn hiệu quả thu âm cực kỳ chính xác, micrô điện dung màng rung nhỏ là lựa chọn không gì thay thế. Cần lưu ý, âm thanh chính xác hơn chưa chắc đã là âm thanh đáng hài lòng hơn, đôi khi âm thanh chính xác nghe lại kém sống động và thiếu cảm giác lực. Tuy nhiên nếu bạn muốn ghi lại âm thanh tự nhiên hoàn toàn chân thực, micrô điện dung màng rung nhỏ nên là lựa chọn của bạn.
Micrô điện dung màng rung lớn
Trước đây, nhà sản xuất micrô chưa thể làm màng rung nhỏ gọn như ngày nay, khi đó tất cả micrô điện dung đều nên gọi là "micrô điện dung màng rung lớn". Tất nhiên không có ranh giới rõ ràng phân định thế nào là "màng rung lớn", thế nào là "màng rung nhỏ". Như đã nói, kích thước khoảng 12 mm có thể gọi là "màng rung nhỏ", còn 24 mm trở lên có thể coi là "màng rung lớn". Khi mua micrô, chúng ta sẽ thấy một số mic trông rất to nhưng màng rung bên trong lại nhỏ một cách đáng ngạc nhiên, vì vậy kích thước màng rung là thông số micrô cần đặc biệt lưu ý.
Ưu điểm của micrô điện dung màng rung lớn là nó mang lại cho bạn thứ âm thanh đặc biệt được đề cao trong phòng thu – không phải âm thanh tự nhiên nhất, nhưng âm lại dày và ấm, bất kể thu âm gì cũng cảm thấy rất dễ chịu.
Nhược điểm nằm ở chỗ, tần số âm thanh càng cao, tính định hướng của micrô điện dung màng rung lớn càng rõ rệt. Nếu thu âm trực diện micrô thì không thành vấn đề, nhưng nếu dùng hai micrô để thu âm lập thể, âm thanh đến từ phía bên hông có thể không đạt hiệu quả lý tưởng.
Micrô đèn chân không
Thiết kế và chế tạo loại micrô này có thể truy nguyên về thời kỳ đầu của micrô điện dung. Khi đó vì transistor chưa được ứng dụng rộng rãi, bộ khuếch đại tích hợp trong micrô điện dung đều dùng đèn chân không. Mặc dù trước đây một số micrô đèn chân không dùng màng rung nhỏ, nhưng micrô đèn chân không chúng ta thấy ngày nay phần lớn đều là màng rung lớn.
Ưu điểm của micrô đèn chân không là bộ khuếch đại đèn dễ tạo ra hiệu ứng méo tiếng rất êm tai và dễ chịu, tức "âm thanh ấm áp". Đối với giọng hát, cảm giác méo tiếng ấm áp này thường được coi như thần dược.
Khác với các loại micrô khác, micrô đèn chân không vì thời đại đèn chân không đã qua từ lâu nên đã trở nên rất được săn đón, giá cả thường ở mức cao.
Micrô băng nhôm
Micrô băng nhôm là một loại micrô động cuộn đặc biệt. Micrô động cuộn truyền thống có cuộn dây dẫn gắn chặt trên màng rung, còn micrô băng nhôm là hợp nhất màng rung và cuộn dây dẫn thành một dải nhôm (hoặc kim loại). Vì dải nhôm rất mỏng nhẹ, độ nhạy sóng âm của micrô băng nhôm có thể sánh ngang micrô điện dung, tuy nhiên âm thanh micrô băng nhôm nói chung tương đối tối.
Micrô băng nhôm có thể ghi lại âm thanh chi tiết rõ ràng nhưng hơi tối. Điều này khiến chúng thường được sử dụng một cách nghệ thuật trong phòng thu.
Micrô băng nhôm nói chung rất dễ vỡ, dễ vỡ đến mức hướng dẫn sử dụng của một số thương hiệu cảnh báo người dùng: khi cầm micrô băng nhôm thu âm hãy đi chậm kẻo không khí đi qua micrô quá nhanh khiến dải nhôm bị lệch vị trí.
Giống như micrô động cuộn, phần lớn micrô băng nhôm không cần cấp nguồn bên ngoài (trừ một số có sẵn bộ khuếch đại tích hợp). Tuy nhiên đầu ra của micrô băng nhôm nói chung khá nhỏ, nên sử dụng kết hợp với bộ tiền khuếch đại sẽ cho hiệu quả tốt hơn.
Micrô điện môi vĩnh cửu
Micrô điện môi vĩnh cửu là một loại micrô điện dung đặc biệt. Chúng ta đã biết nguyên lý của micrô điện dung là sự thay đổi lượng điện tích phân cực trên tụ điện, từ đó tạo ra tín hiệu điện ở hai đầu tụ, đạt được chuyển đổi tín hiệu âm-tín hiệu điện.
Vật liệu điện môi vĩnh cửu là loại vật liệu sau khi được cung cấp điện tích có thể giữ lại vĩnh viễn những điện tích đó. Dựa vào nguyên lý này, vật liệu điện môi vĩnh cửu trên màng rung hoặc tấm lưng cung cấp điện áp không đổi cần thiết cho đơn vị tụ điện, có thể bỏ qua bộ phận cấp nguồn của micrô. Tuy nhiên hoạt động của bộ khuếch đại tích hợp trong micrô vẫn cần dùng pin hoặc nguồn ảo, cần lưu ý micrô điện môi vĩnh cửu dùng pin so với loại dùng nguồn ảo thì độ nhạy kém hơn, khả năng xử lý áp suất âm tối đa cũng yếu hơn.
Micrô điện môi vĩnh cửu nhờ đặc điểm chi phí thấp, kích thước nhỏ, được ứng dụng rộng rãi trong thiết bị cầm tay. Micrô điện môi vĩnh cửu tích hợp sẵn bộ tiền khuếch đại FET bên trong có thể cung cấp hiệu năng rất cao. Ngày nay, rất nhiều trong số những micrô chính xác nhất thế giới cũng là micrô điện môi vĩnh cửu.
Micrô áp điện
Micrô áp điện còn gọi là micrô tinh thể, nguyên lý của nó là sử dụng hiệu ứng áp điện của một số vật liệu – tức sự biến dạng của vật liệu do âm thanh gây ra tạo ra sự thay đổi điện áp.
Micrô áp điện ngày nay chủ yếu tồn tại dưới dạng micro tiếp xúc, một ví dụ điển hình là pickup guitar. Micrô áp điện thu trực tiếp rung động vật lý của nguồn âm, chứ không phải sóng âm dao động trong không khí. Ưu điểm là cách ly âm thanh nhạc cụ với các âm thanh khác. Tuy nhiên âm thanh thu được như vậy không đặc biệt chân thực, vì thế ứng dụng của micrô áp điện khá hạn chế.
Tổng kết
Đây là 7 loại micrô phân loại dựa trên nguyên lý hoạt động khác nhau. Hiểu được nguyên lý hoạt động cơ bản của chúng, nhận biết được âm thanh đặc trưng riêng của từng loại là một trong những kỹ năng thiết yếu của mỗi nhà sản xuất âm nhạc.