Ses Kaydında Sık Karşılaşılan Sekiz Sorun ve Çözümleri
Vokal kaydı sırasında en sık karşılaşılan teknik olmayan sorunlar, mikrofon patlaması (pop), diş sesi (sibilance) ve tükürük sesidir. En sinir bozucu olanı, ne kadar dikkatli telaffuz etmeye çalışırsanız çalışın, bu sorunun hemen veya tamamen düzeltilmesinin çok zor olmasıdır; hatta müzikal ifade, perde ve ritim mükemmel olsa bile, her zaman kritik birkaç kelimede mikrofon patlaması veya diş sesi sorunu ortaya çıkar, bu gerçekten can sıkıcıdır. Bugün size bu tür sorunların oluşmasını önlemek için bazı yöntemler paylaşacağız.
1、Pop Filtresi (Windshield)
Pop filtresi, halk arasında tükürük kalkanı olarak bilinir, genellikle ipek ağ veya metal ağ (akışkanlar dinamiği/türbülans) malzemelerinden yapılır. Pop filtresi takmak, tükürük damlacıklarının doğrudan mikrofon diyaframına sıçramasını engelleyerek mikrofonu korur ve ömrünü uzatır, aynı zamanda özel telaffuz ve seslendirme kaynaklı mikrofon patlamasını etkili bir şekilde azaltır; ek olarak, bazı diş seslerinin aşırı olması nedeniyle yüksek frekansların kulak tırmalaması durumunda, iki farklı malzemeden pop filtresini değiştirerek test etmek bu tür sorunları giderebilir.
2、Mikrofon Açısı
Örneğin, koşarken rüzgar direncini azaltmak için vücut açısını hafifçe eğmek veya daha dar giysiler giymek, vücudun rüzgara maruz kalan yüzey alanını ve dolayısıyla direnci azaltmak içindir. Bu nedenle kayıt sırasında, mikrofonun eğim açısını biraz ayarlamak, diyaframın doğrudan mikrofon patlamasının şok dalgasına maruz kalıp düşük frekanslı 'pop' sesleri üretmesini engeller.
3、Ses Çıkış Konumunun Diyaframa Göre Yönlendirilmesi
Bu nokta, prensip olarak bir öncekine oldukça benzer, ancak şarkıcının sesini mikrofon diyaframına göre yönlendirme pozisyonunu ayarlamasını içerir; yani sesi alışılmışın dışında, kasıtlı olarak doğrudan diyaframa değil, biraz kaydırarak kaydetmek. Bu kayıt yöntemi, mikrofon patlaması ve diş sesi durumlarını belirgin şekilde iyileştirebilir, pop filtresi ile birlikte kullanıldığında etkisi daha da artar.
4、Kayıt Mesafesi
Burada kastedilen, şarkıcı ile mikrofon arasındaki mesafenin uzaklığıdır. Aslında, her farklı türde ve marka mikrofonun kendi karakteri ve özellikleri vardır, bu nedenle mikrofonla mesafenin nasıl ayarlanacağı, Vokal'in mikrofonla nasıl etkileşime gireceği, mikrofonun özelliklerini iyi bilen deneyimli bir ses mühendisi tarafından ayarlanmalıdır; ses mühendisi, 'mikrofon patlaması & diş sesi sorununu gidermek için ne kadar mesafe ayarlanması gerektiğine' ve 'aynı zamanda en iyi kayıt kalitesinin nasıl korunacağına' dair profesyonel kararını ve deneyimini kullanır.
Yakınlık Efekti (Proximity Effect): Şarkıcı ile mikrofon arasındaki mesafe belirli bir seviyeye yaklaştığında ortaya çıkar (farklı mikrofon türleri ve diyafram tasarımları farklı yakınlık etkisi mesafelerine sahiptir). Bu etki eşliğinde, sesin orta ve alt frekansları daha belirgin hale gelir, bu da şarkıcının şarkı söylerkenki nefesinin genel olarak daha belirgin duyulmasına neden olur (nefesin çoğu detayı orta-alt frekans bölgesinde gizlidir; ancak kayıt mesafesinin kısalması, mikrofon patlaması ve diş sesi sorunlarının enerji olarak da büyümesine yol açar), diş sesleri ve tükürük sesi gibi sorunlar da aynı şekilde şiddetlenir.
Genellikle kayıt sırasında önerilen kayıt mesafesi, mikrofon kafesinden mikrofon diyaframına 1 yumruk, şarkıcıdan mikrofon kafesine ise 1~2.5 yumruk mesafedir; bunlar yaygın mikrofon türleri için temel operasyon önerileridir. Hangi mesafenin uygun olduğundan emin değilseniz, mikrofon kullanım kılavuzuna başvurmanız ve çeşitli kayıt mesafelerinin ürettiği ses karakteristiklerini test etmek için pratik kayıt yapmanız önerilir.
5、Manuel İşleme
Aslında kayıt tamamlandıktan sonra, ses parçasını dikkatlice incelerseniz, mikrofon patlaması, diş sesi vb. sorunların ortaya çıktığı yerleri bulabilirsiniz. Bu noktada, buradaki ses seviyesini biraz kısmak veya doğrudan kesip fade in/fade out uygulamak yeterlidir. Ancak, önceki ve sonraki nefes alışverişlerindeki değişiklikler ve ifade akışkanlığına dikkat edilmeli, duygusal kopukluk veya cümlelerde süreksizlik gibi sorunlardan kaçınılmalıdır.
6、EQ/Eklenti (Plugin)
Bu nokta muhtemelen çoğu insanın en sevdiği yöntemdir, yani EQ kullanarak diş sesi veya mikrofon patlamasının belirgin olduğu belirli bir frekans bandını azaltmak veya bu tür sorunları otomatik olarak tespit eden bir eklenti kullanmaktır (örn_De-Esser). Ancak bir ses mühendisi perspektifinden bakıldığında, ön kayıt ve kurgu sırasında ses parçalarını seçerken manuel işleme yapmak, tüm vokal parçasının daha doğal dinamiklere sahip olmasını sağlar.
1、Pop Filtresi (Windshield)
Pop filtresi, halk arasında tükürük kalkanı olarak bilinir, genellikle ipek ağ veya metal ağ (akışkanlar dinamiği/türbülans) malzemelerinden yapılır. Pop filtresi takmak, tükürük damlacıklarının doğrudan mikrofon diyaframına sıçramasını engelleyerek mikrofonu korur ve ömrünü uzatır, aynı zamanda özel telaffuz ve seslendirme kaynaklı mikrofon patlamasını etkili bir şekilde azaltır; ek olarak, bazı diş seslerinin aşırı olması nedeniyle yüksek frekansların kulak tırmalaması durumunda, iki farklı malzemeden pop filtresini değiştirerek test etmek bu tür sorunları giderebilir.
2、Mikrofon Açısı
Örneğin, koşarken rüzgar direncini azaltmak için vücut açısını hafifçe eğmek veya daha dar giysiler giymek, vücudun rüzgara maruz kalan yüzey alanını ve dolayısıyla direnci azaltmak içindir. Bu nedenle kayıt sırasında, mikrofonun eğim açısını biraz ayarlamak, diyaframın doğrudan mikrofon patlamasının şok dalgasına maruz kalıp düşük frekanslı 'pop' sesleri üretmesini engeller.
3、Ses Çıkış Konumunun Diyaframa Göre Yönlendirilmesi
Bu nokta, prensip olarak bir öncekine oldukça benzer, ancak şarkıcının sesini mikrofon diyaframına göre yönlendirme pozisyonunu ayarlamasını içerir; yani sesi alışılmışın dışında, kasıtlı olarak doğrudan diyaframa değil, biraz kaydırarak kaydetmek. Bu kayıt yöntemi, mikrofon patlaması ve diş sesi durumlarını belirgin şekilde iyileştirebilir, pop filtresi ile birlikte kullanıldığında etkisi daha da artar.
4、Kayıt Mesafesi
Burada kastedilen, şarkıcı ile mikrofon arasındaki mesafenin uzaklığıdır. Aslında, her farklı türde ve marka mikrofonun kendi karakteri ve özellikleri vardır, bu nedenle mikrofonla mesafenin nasıl ayarlanacağı, Vokal'in mikrofonla nasıl etkileşime gireceği, mikrofonun özelliklerini iyi bilen deneyimli bir ses mühendisi tarafından ayarlanmalıdır; ses mühendisi, 'mikrofon patlaması & diş sesi sorununu gidermek için ne kadar mesafe ayarlanması gerektiğine' ve 'aynı zamanda en iyi kayıt kalitesinin nasıl korunacağına' dair profesyonel kararını ve deneyimini kullanır.
Yakınlık Efekti (Proximity Effect): Şarkıcı ile mikrofon arasındaki mesafe belirli bir seviyeye yaklaştığında ortaya çıkar (farklı mikrofon türleri ve diyafram tasarımları farklı yakınlık etkisi mesafelerine sahiptir). Bu etki eşliğinde, sesin orta ve alt frekansları daha belirgin hale gelir, bu da şarkıcının şarkı söylerkenki nefesinin genel olarak daha belirgin duyulmasına neden olur (nefesin çoğu detayı orta-alt frekans bölgesinde gizlidir; ancak kayıt mesafesinin kısalması, mikrofon patlaması ve diş sesi sorunlarının enerji olarak da büyümesine yol açar), diş sesleri ve tükürük sesi gibi sorunlar da aynı şekilde şiddetlenir.
Genellikle kayıt sırasında önerilen kayıt mesafesi, mikrofon kafesinden mikrofon diyaframına 1 yumruk, şarkıcıdan mikrofon kafesine ise 1~2.5 yumruk mesafedir; bunlar yaygın mikrofon türleri için temel operasyon önerileridir. Hangi mesafenin uygun olduğundan emin değilseniz, mikrofon kullanım kılavuzuna başvurmanız ve çeşitli kayıt mesafelerinin ürettiği ses karakteristiklerini test etmek için pratik kayıt yapmanız önerilir.
5、Manuel İşleme
Aslında kayıt tamamlandıktan sonra, ses parçasını dikkatlice incelerseniz, mikrofon patlaması, diş sesi vb. sorunların ortaya çıktığı yerleri bulabilirsiniz. Bu noktada, buradaki ses seviyesini biraz kısmak veya doğrudan kesip fade in/fade out uygulamak yeterlidir. Ancak, önceki ve sonraki nefes alışverişlerindeki değişiklikler ve ifade akışkanlığına dikkat edilmeli, duygusal kopukluk veya cümlelerde süreksizlik gibi sorunlardan kaçınılmalıdır.
6、EQ/Eklenti (Plugin)
Bu nokta muhtemelen çoğu insanın en sevdiği yöntemdir, yani EQ kullanarak diş sesi veya mikrofon patlamasının belirgin olduğu belirli bir frekans bandını azaltmak veya bu tür sorunları otomatik olarak tespit eden bir eklenti kullanmaktır (örn_De-Esser). Ancak bir ses mühendisi perspektifinden bakıldığında, ön kayıt ve kurgu sırasında ses parçalarını seçerken manuel işleme yapmak, tüm vokal parçasının daha doğal dinamiklere sahip olmasını sağlar.