Miksaj ≠ Ses Ayarlama: Bu Küçük İpuçları Ses Çalışmalarınızı Yenileyebilir
Miksaj yalnızca bir sanat değil, aynı zamanda ses parçalarını nihai bir müzik eserine dönüştüren kritik bir adımdır. Ses ayarlama ise sahnede geçen birkaç saatin sorunsuz ve güvenli bir şekilde tamamlanmasını sağlayan doğaçlama bir performanstır. Miksaj ve ses ayarlama farklı şeylerdir.
Harika bir miksaj, müziğinizdeki en etkileyici detayları öne çıkarabilir. Bu, adeta bir spot ışığını müziğin en önemli öğesine yönlendirmek gibidir. Zaten heyecanlı olan dinleyicilere ekstra bir sürpriz sunarken, müziğin bir transistörlü radyoda veya bir audiophile'ın "rüya sistemi"nde çalındığında her durumda harika ses vermesini sağlar.
Teoride, miksaj oldukça basit görünebilir: Yapmanız gereken, tüm sesler iyi duyulana kadar bazı düğmeleri ayarlamaktır. Ancak pratikte bu kadar şanslı olmayabilirsiniz.
Bir miksaj mühendisi için miksaj yapmak, bir enstrüman çalmak kadar zor olabilir. Bu nedenle, miksajın her adımını yakından incelemek önemlidir.
Bruce Swedien, Toger Nichol, Shelly Yakus, Steve A1bini ve Bob Clearmountain gibi sektörün önde gelen miksaj mühendislerinin ve yapımcılarının çalışmalarını analiz ederek başlayabilirsiniz. Müziğe değil, miksaja odaklanın.
Her bir enstrümanın sesini, hatta "duvarların sesini" duymaya çalışın, çünkü müziğin her öğesinin kendine özgü bir akustik alanı vardır.
Ayrıca, müziğin frekans dengesine de dikkat edin. Sesin yeterince yüksek frekans içermesini sağlayın ancak tiz seslerin rahatsız edici olmamasına özen gösterin. Aynı şekilde, alt frekansların da yeterli olması gerekir, ancak miksajı bulanık bir hale getirmeyin. Net ve belirgin bir orta frekans aralığı da şarttır.
En iyi miksaj referans araçlarından biri, bir CD çalar ve miksajı mükemmel olan bir referans CD'sidir (rock müzik CD'leri arasında benim favorim Tom Petty ve The Heartbreakers'ın Damn the Torpedoes albümüdür; harika yanı, hangi ses sisteminde çalarsanız çalın, sesinin her zaman mükemmel olmasıdır).
CD çalarınızı miksaj masanıza bağlayın ve sık sık miksajınızı referans CD'si ile karşılaştırın. Eğer miksajınız cansız, sert veya ilgi çekici değilse, bu sorunlara neden olan sinyalleri dikkatlice dinleyip ayırmaya çalışın. Bir referans CD'si, davul sesleri, vokaller ve diğer seslerin göreceli seviyeleri gibi birçok konuda size rehberlik edebilir.
Miksaj masanızın seviye göstergelerini izleyin ve referans CD'sindeki parçaların seviyeleri ile miksajınızın seviyelerini mümkün olduğunca eşitleyin (tepe sinyallerinin seviye göstergesinde aynı olmasını sağlayın). Eğer miksajınızın genel ses seviyesi düşük geliyorsa, hatta tepe seviyeleri referans CD'sini aşmış olsa bile, bu durum referans CD'sinin iyi bir sıkıştırmadan geçtiğini ve dinamik aralığın çok büyük olmadığını gösterir.
Aslında, sıkıştırma, miksaj yaparken mutlaka yapmanız gereken işlemlerden biridir. Aynı zamanda, profesyonel bir stüdyo en az bir adet birinci sınıf kompresör ve bu kompresörü kullanabilen bir uzmana sahip olmalıdır.
Uygun Monitör Seviyesi
Çok yüksek ses, kulaklarınızı yorar. Daha düşük miksaj seviyeleri ise kulaklarınızı "hassas" tutar ve yorulmalarını engeller: Yüksek miksaj seviyeleri kanınızı kaynatabilir, ancak seviyelerdeki ince değişiklikleri fark etmenizi zorlaştırır.
Birçok müzik stüdyosu gürültü sorunu yaşar, bu nedenle miksaj yaparken kulaklık kullanmak iyi bir fikir gibi görünebilir. Kulaklıklar, hoparlörlerde duyulması zor olan detayları yakalamak için harika olsa da, miksaj için en iyi seçenek değildir, çünkü müziğin belirli detaylarını abartılı bir şekilde öne çıkarır. Bu nedenle, kulaklıkları miksajı kontrol etmek için kullanın, miksaj yapmak için değil.
Ekipmanın Sesi "Kirletmesine" İzin Vermeyin
Miksaj için hazırlık yapmaya kayıt aşamasında başlayın. Harika bir miksajın en önemli unsurlarından biri, kayıt sırasında her bir ses parçasının mümkün olduğunca temiz olmasını sağlamaktır.
Sinyal kaynağı ile kayıt cihazı arasındaki tüm gereksiz ekipmanları kaldırın. Kayıt sırasında, sinyal işlemci ekipmanlarınızdaki "bypass" (doğrudan geçiş) düğmesini açık tutun, böylece sinyale herhangi bir efekt eklenmez ve sinyal "orijinal" halinde kalır.
Mümkünse, ses sinyalini doğrudan kayıt cihazına gönderin (mikrofon için yüksek kaliteli bir ön amplifikatör kullanın) ve miksaj masasını da bir kenara bırakın.
Tek bir ses tonu için, doğrudan kayıt ile miksaj masası ve diğer ekipmanlar üzerinden kayıt arasındaki farkı anlamayabilirsiniz. Ancak bir müzik parçası birçok ses parçasından oluşur ve bu parçalardaki "kirli" unsurlar bir araya geldiğinde, miksaj sırasında parçanın netliğini olumsuz etkiler.
Müzik Düzenleme
Müziği düzenlerken miksajı da düşünmelisiniz. Kişisel müzik prodüksiyon stüdyolarındaki tipik sorun, eseri fazla karmaşık hale getirmektir. Enstrümantasyon aşamasında müziğin yapısını çok doldurursanız, kayıt ilerledikçe yeni fikirler ekleyecek alanınız kalmaz. Unutmayın: Notalar ne kadar azsa, her bir nota o kadar etkileyici olur. Sun Ra'ın da dediği gibi: "Boşluk da bir ifade biçimidir."
İşte birkaç küçük ipucu daha:
● Eğer enstrümantasyon çok karmaşık hale geldiyse, müziği baştan kesip düzenlemek iyi bir çözüm olabilir.
Birçok kişi gibi, ben de stüdyoda kayıt yaparken aynı zamanda şarkı yazıyorum, bu nedenle şarkıya dair hisler genellikle geçici ve doğaçlamadır. Bu nedenle, bazı unsurları çıkarmak müziği daha basit ve dinlenebilir hale getirebilir ve müziğin genel yapısına dair daha net bir fikir verebilir.
● Ritim bölümü yerine vokal veya diğer melodi enstrümanlarını kullanarak bir şarkı oluşturmayı deneyin.
Önce basitçe davul, bas ve piyano gibi ritim enstrümanlarını kaydederek tempoyu belirleyin, ardından vokali kaydedin ve mümkün olduğunca düzgün bir şekilde düzenleyin. Daha sonra ritim parçalarını düzenlerken, vokalin ince detaylarına karşı daha hassas olacaksınız ve ritim bölümünün nerede güçlendirilmesi, nerede sakin kalması gerektiğini daha kolay hissedeceksiniz.
● Opcode'ın Studio Vision, MOTU'nun Digital Performer, Steinberg'in Cubase Audio, Emagic'in Logic Audio ve Cakewalk Pro Audio gibi dijital ses işlevlerine sahip düzenleme yazılımları, fazla müzik dokusu eklemeden önce vokal parçalarını kolayca kaydetmenizi ve düzenlemenizi sağlar.
Bu şekilde vokali dinleyerek enstrümantasyon yaparsanız, besteleriniz vokale daha uyumlu olacaktır.
Harika bir miksaj, müziğinizdeki en etkileyici detayları öne çıkarabilir. Bu, adeta bir spot ışığını müziğin en önemli öğesine yönlendirmek gibidir. Zaten heyecanlı olan dinleyicilere ekstra bir sürpriz sunarken, müziğin bir transistörlü radyoda veya bir audiophile'ın "rüya sistemi"nde çalındığında her durumda harika ses vermesini sağlar.
Teoride, miksaj oldukça basit görünebilir: Yapmanız gereken, tüm sesler iyi duyulana kadar bazı düğmeleri ayarlamaktır. Ancak pratikte bu kadar şanslı olmayabilirsiniz.
Bir miksaj mühendisi için miksaj yapmak, bir enstrüman çalmak kadar zor olabilir. Bu nedenle, miksajın her adımını yakından incelemek önemlidir.
Bruce Swedien, Toger Nichol, Shelly Yakus, Steve A1bini ve Bob Clearmountain gibi sektörün önde gelen miksaj mühendislerinin ve yapımcılarının çalışmalarını analiz ederek başlayabilirsiniz. Müziğe değil, miksaja odaklanın.
Her bir enstrümanın sesini, hatta "duvarların sesini" duymaya çalışın, çünkü müziğin her öğesinin kendine özgü bir akustik alanı vardır.
Ayrıca, müziğin frekans dengesine de dikkat edin. Sesin yeterince yüksek frekans içermesini sağlayın ancak tiz seslerin rahatsız edici olmamasına özen gösterin. Aynı şekilde, alt frekansların da yeterli olması gerekir, ancak miksajı bulanık bir hale getirmeyin. Net ve belirgin bir orta frekans aralığı da şarttır.
En iyi miksaj referans araçlarından biri, bir CD çalar ve miksajı mükemmel olan bir referans CD'sidir (rock müzik CD'leri arasında benim favorim Tom Petty ve The Heartbreakers'ın Damn the Torpedoes albümüdür; harika yanı, hangi ses sisteminde çalarsanız çalın, sesinin her zaman mükemmel olmasıdır).
CD çalarınızı miksaj masanıza bağlayın ve sık sık miksajınızı referans CD'si ile karşılaştırın. Eğer miksajınız cansız, sert veya ilgi çekici değilse, bu sorunlara neden olan sinyalleri dikkatlice dinleyip ayırmaya çalışın. Bir referans CD'si, davul sesleri, vokaller ve diğer seslerin göreceli seviyeleri gibi birçok konuda size rehberlik edebilir.
Miksaj masanızın seviye göstergelerini izleyin ve referans CD'sindeki parçaların seviyeleri ile miksajınızın seviyelerini mümkün olduğunca eşitleyin (tepe sinyallerinin seviye göstergesinde aynı olmasını sağlayın). Eğer miksajınızın genel ses seviyesi düşük geliyorsa, hatta tepe seviyeleri referans CD'sini aşmış olsa bile, bu durum referans CD'sinin iyi bir sıkıştırmadan geçtiğini ve dinamik aralığın çok büyük olmadığını gösterir.
Aslında, sıkıştırma, miksaj yaparken mutlaka yapmanız gereken işlemlerden biridir. Aynı zamanda, profesyonel bir stüdyo en az bir adet birinci sınıf kompresör ve bu kompresörü kullanabilen bir uzmana sahip olmalıdır.
Uygun Monitör Seviyesi
Çok yüksek ses, kulaklarınızı yorar. Daha düşük miksaj seviyeleri ise kulaklarınızı "hassas" tutar ve yorulmalarını engeller: Yüksek miksaj seviyeleri kanınızı kaynatabilir, ancak seviyelerdeki ince değişiklikleri fark etmenizi zorlaştırır.
Birçok müzik stüdyosu gürültü sorunu yaşar, bu nedenle miksaj yaparken kulaklık kullanmak iyi bir fikir gibi görünebilir. Kulaklıklar, hoparlörlerde duyulması zor olan detayları yakalamak için harika olsa da, miksaj için en iyi seçenek değildir, çünkü müziğin belirli detaylarını abartılı bir şekilde öne çıkarır. Bu nedenle, kulaklıkları miksajı kontrol etmek için kullanın, miksaj yapmak için değil.
Ekipmanın Sesi "Kirletmesine" İzin Vermeyin
Miksaj için hazırlık yapmaya kayıt aşamasında başlayın. Harika bir miksajın en önemli unsurlarından biri, kayıt sırasında her bir ses parçasının mümkün olduğunca temiz olmasını sağlamaktır.
Sinyal kaynağı ile kayıt cihazı arasındaki tüm gereksiz ekipmanları kaldırın. Kayıt sırasında, sinyal işlemci ekipmanlarınızdaki "bypass" (doğrudan geçiş) düğmesini açık tutun, böylece sinyale herhangi bir efekt eklenmez ve sinyal "orijinal" halinde kalır.
Mümkünse, ses sinyalini doğrudan kayıt cihazına gönderin (mikrofon için yüksek kaliteli bir ön amplifikatör kullanın) ve miksaj masasını da bir kenara bırakın.
Tek bir ses tonu için, doğrudan kayıt ile miksaj masası ve diğer ekipmanlar üzerinden kayıt arasındaki farkı anlamayabilirsiniz. Ancak bir müzik parçası birçok ses parçasından oluşur ve bu parçalardaki "kirli" unsurlar bir araya geldiğinde, miksaj sırasında parçanın netliğini olumsuz etkiler.
Müzik Düzenleme
Müziği düzenlerken miksajı da düşünmelisiniz. Kişisel müzik prodüksiyon stüdyolarındaki tipik sorun, eseri fazla karmaşık hale getirmektir. Enstrümantasyon aşamasında müziğin yapısını çok doldurursanız, kayıt ilerledikçe yeni fikirler ekleyecek alanınız kalmaz. Unutmayın: Notalar ne kadar azsa, her bir nota o kadar etkileyici olur. Sun Ra'ın da dediği gibi: "Boşluk da bir ifade biçimidir."
İşte birkaç küçük ipucu daha:
● Eğer enstrümantasyon çok karmaşık hale geldiyse, müziği baştan kesip düzenlemek iyi bir çözüm olabilir.
Birçok kişi gibi, ben de stüdyoda kayıt yaparken aynı zamanda şarkı yazıyorum, bu nedenle şarkıya dair hisler genellikle geçici ve doğaçlamadır. Bu nedenle, bazı unsurları çıkarmak müziği daha basit ve dinlenebilir hale getirebilir ve müziğin genel yapısına dair daha net bir fikir verebilir.
● Ritim bölümü yerine vokal veya diğer melodi enstrümanlarını kullanarak bir şarkı oluşturmayı deneyin.
Önce basitçe davul, bas ve piyano gibi ritim enstrümanlarını kaydederek tempoyu belirleyin, ardından vokali kaydedin ve mümkün olduğunca düzgün bir şekilde düzenleyin. Daha sonra ritim parçalarını düzenlerken, vokalin ince detaylarına karşı daha hassas olacaksınız ve ritim bölümünün nerede güçlendirilmesi, nerede sakin kalması gerektiğini daha kolay hissedeceksiniz.
● Opcode'ın Studio Vision, MOTU'nun Digital Performer, Steinberg'in Cubase Audio, Emagic'in Logic Audio ve Cakewalk Pro Audio gibi dijital ses işlevlerine sahip düzenleme yazılımları, fazla müzik dokusu eklemeden önce vokal parçalarını kolayca kaydetmenizi ve düzenlemenizi sağlar.
Bu şekilde vokali dinleyerek enstrümantasyon yaparsanız, besteleriniz vokale daha uyumlu olacaktır.