Müzik dinlerken daha fazla detay duymak için sesi açmak mı gerekir?
Aynı ekipmanla çalınan bir şarkıda, ses seviyesini yükseltmek gerçekten daha fazla detay ortaya çıkarır.
Kayıt kalitesi ve ses sisteminin yetenekleri, müzik detaylarının aktarımını etkiler. Peki aynı ekipmanla ses seviyesini yükseltmek daha fazla detay sunar mı? Bu durum sadece ekipmanın performansını değil, insan kulağının algılama yeteneğini de ilgilendirir.
Açıklama:
İnsan işitme algısı üzerine tarihi bir deney mevcuttur. Bu deneyin sonucu Eşit Ses Şiddeti Eğrileri (Equal-loudness Contour) olarak bilinir. 1933'te Bell Laboratuvarları'ndan Harvey Fletcher ve W.A Munson bu deneyi başlattı, daha sonra başkaları tarafından tekrarlandı ve doğrulandı. 2003'te Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO), tarihsel verileri birleştirerek ISO 226:2003 standardını yayınladı.
Aşağıdaki şekil ISO 226:2003 Eşit Ses Şiddeti Eğrileri standart grafiğidir.
Şekil 1: Dikey sol eksen Ses Basınç Seviyesini (dB SPL), yatay eksen ise frekansı (Hz) gösterir. Kırmızı çizgiler Phon değerleridir (Phon, ses şiddeti birimidir). Her çizginin üzerindeki sayı o eğrinin Phon değeridir. Şekil 2, Şekil 1'in dikey eksenini ters çevirir.
Şekil 1'de görüldüğü gibi, insan kulağı için 1kHz'lik bir ses, 20dB SPL seviyesinde 20 Phon şiddetinde algılanır. Aynı şiddette (20 Phon) bir 100Hz sesi algılamak içinse 50dB SPL seviyesi gereklidir [3].
Grafiklerden çıkarımlar:
İnsanlar orta frekanslara en hassastır. Farklı basınç seviyelerinde bile orta frekanslar daha iyi algılanır.
Düşük ve yüksek frekans algısı ses basıncı seviyesinden büyük ölçüde etkilenir.
Ses şiddeti arttıkça, frekans algımız daha düzleşir. Yani ses ne kadar yüksekse, kulaklarımız düşük ve yüksek frekansları o kadar iyi algılar.
Müzikte bas, güç hissini; tiz ise parlaklık, netlik ve hava hissini verir. Dolayısıyla, ses şiddeti arttıkça müziğin sunduğu detaylar da zenginleşir.
Yukarıdaki açıklamalara göre, aynı ses sistemi ve kaynakla ses seviyesini artırmak, daha fazla ses detayı algılamamızı sağlar.
Kayıt kalitesi ve ses sisteminin yetenekleri, müzik detaylarının aktarımını etkiler. Peki aynı ekipmanla ses seviyesini yükseltmek daha fazla detay sunar mı? Bu durum sadece ekipmanın performansını değil, insan kulağının algılama yeteneğini de ilgilendirir.
Açıklama:
İnsan işitme algısı üzerine tarihi bir deney mevcuttur. Bu deneyin sonucu Eşit Ses Şiddeti Eğrileri (Equal-loudness Contour) olarak bilinir. 1933'te Bell Laboratuvarları'ndan Harvey Fletcher ve W.A Munson bu deneyi başlattı, daha sonra başkaları tarafından tekrarlandı ve doğrulandı. 2003'te Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO), tarihsel verileri birleştirerek ISO 226:2003 standardını yayınladı.
Aşağıdaki şekil ISO 226:2003 Eşit Ses Şiddeti Eğrileri standart grafiğidir.
Şekil 1: Dikey sol eksen Ses Basınç Seviyesini (dB SPL), yatay eksen ise frekansı (Hz) gösterir. Kırmızı çizgiler Phon değerleridir (Phon, ses şiddeti birimidir). Her çizginin üzerindeki sayı o eğrinin Phon değeridir. Şekil 2, Şekil 1'in dikey eksenini ters çevirir.
Şekil 1'de görüldüğü gibi, insan kulağı için 1kHz'lik bir ses, 20dB SPL seviyesinde 20 Phon şiddetinde algılanır. Aynı şiddette (20 Phon) bir 100Hz sesi algılamak içinse 50dB SPL seviyesi gereklidir [3].
Grafiklerden çıkarımlar:
İnsanlar orta frekanslara en hassastır. Farklı basınç seviyelerinde bile orta frekanslar daha iyi algılanır.
Düşük ve yüksek frekans algısı ses basıncı seviyesinden büyük ölçüde etkilenir.
Ses şiddeti arttıkça, frekans algımız daha düzleşir. Yani ses ne kadar yüksekse, kulaklarımız düşük ve yüksek frekansları o kadar iyi algılar.
Müzikte bas, güç hissini; tiz ise parlaklık, netlik ve hava hissini verir. Dolayısıyla, ses şiddeti arttıkça müziğin sunduğu detaylar da zenginleşir.
Yukarıdaki açıklamalara göre, aynı ses sistemi ve kaynakla ses seviyesini artırmak, daha fazla ses detayı algılamamızı sağlar.